Poland.Business Harbour: Rozwiązania dla deficytu specjalistów IT w Polsce

Poland.Business Harbour to program działający od 2022 r., który cieszy się w Polsce coraz większą popularnością. W programie obsłużonych zostało dotychczas blisko 700 firm, w większości z sektora IT, co zaowocowało wydaniem blisko 73 700 wniosków wizowych dla pracowników oraz ich rodzin. Zdaniem Organizacji Pracodawców Usług IT – (Software Development Association Poland – SoDA), udział w Poland.Business Harbour to szansa na wzrost konkurencyjności polskich firm za granicą. SoDA zaprezentowała też propozycję zmian w programie, które wpłyną na usprawnienie procesu przyznawania wiz.

– Pierwsze dwa lata działania Poland.Business Harbour pokazały, że jest to bardzo dobra inicjatywa z punktu widzenia polskiego sektora IT. Duży deficyt specjalistów, który według naszych wspólnych analiz z Polskim Instytutem Ekonomicznym liczy ok 150 tys. etatów, hamuje rozwój branży i konkurencyjność rodzimych firm w walce o projekty na rynkach międzynarodowych. Dzięki P.BH znacznie łatwiej jest pozyskać pracowników zza granicy, którzy są obywatelami krajów spoza strefy Schengen i w efekcie tę lukę zapełnić. Warto zaznaczyć, że program jest korzystny z punktu widzenia rodzimego rynku pracy. Największymi beneficjentami P.BH są duże firmy, które w ten sposób mogą zaspokoić swoje ogromne potrzeby rekrutacyjne, bez wysycania lokalnego rynku. W ostatnich miesiącach program doczekał się kilku zmian, o które wnioskowaliśmy jako przedstawiciele branży. A to nie wszystko. Mamy bowiem jeszcze kilka kolejnych propozycji usprawniających jego działanie – komentuje Marcelina Chojnacka, Public Advocacy Coordinator w SoDA

Zmiany w P.BH – większy zasięg programu i udogodnienia dla uczestników

Poland.Business Harbour został zainaugurowany we wrześniu 2020 r. W ubiegłym roku i na początku obecnego doczekał się dwóch istotnych modyfikacji. Przede wszystkim został rozszerzony na obywateli wszystkich krajów na świecie (pierwotnie dotyczył tylko Białorusi, a następnie rozszerzano o kolejne kraje: Ukraina, Rosja, Mołdawia, Gruzja, Armenia i Azerbejdżan). Druga zmiana, wprowadzona w styczniu 2023 r., dotyczyła możliwości składania wniosków o przedłużenie wizy przez uczestników programu w placówkach do tego przeznaczonych mieszczących się w Lublinie, Warszawie i Poznaniu, bez konieczności przechodzenia ponownej procedury w swoim rodzimym kraju. 

Zdaniem SoDA, aby program w jeszcze większym stopniu odpowiadał na potrzeby firm oraz osób, które biorą w nim udział, a jednocześnie był lepiej dostosowany do realiów, warto wprowadzić do niego kolejne usprawnienia. Składają się na to 3 propozycje:

Wprowadzenie jednolitego procesu złożenia wniosku o wizę P.BH 

W ocenie SoDA istnieje potrzeba ujednolicenia procesów w konsulatach, ponieważ w zależności od miasta i kraju mogą być wymagane do przedstawienia różne dokumenty. Zdarzały się przypadki, gdy jeden z konsulatów wymagał od kandydata dokumentów potwierdzających doświadczenia zawodowego w IT, podczas gdy w innym mieście takie dokumenty nie były wymagane.  

– Praktyka pokazuje, że zasady dotyczące składania wniosków mogą być niejasne lub niejednolite i różnie interpretowane. Jako SoDA rekomendujemy prowadzenie szkoleń pod kątem P.BH w poszczególnych konsulatach oraz stworzenie katalogu dokumentów, które są niezbędne przy składaniu wniosku. Ponadto, w ramach P.BH są dostępne dwie ścieżki dla aplikowania do programu – jako indywidualny specjalista oraz bezpośrednio przez PAIH, co również może budzić wątpliwości osób ubiegających się o wizę P.BH. Warto opisać te dwa warianty tak, by kandydat znał dobrze wszystkie warunki, które musi spełnić – tłumaczy Marcelina Chojnacka.

Rejestracja wniosku członków rodziny w ramach formularza głównego wnioskującego

W sytuacji, w której członkowie rodziny aplikują o wizy w dwóch różnych okręgach konsularnych w jednym kraju, proces jest niemożliwy do sfinalizowania. Dzieje się tak, ponieważ zaproszenie przychodzi do głównego wnioskującego. Dodatkowo lista dokumentów niezbędnych do złożenia wniosku przez rodzinę jest niejednoznaczna i często nie jest ona w stanie złożyć takiego wniosku równocześnie. W konsekwencji tego często jej członkowie nie mogą zawnioskować o PBH na podstawie wizy głównego wnioskującego. Brak jest zatem ułatwień i procedur wewnętrznych usprawniających proces połączenia osoby wnioskującej z rodziną. 

– Rekomendujemy umożliwienie składania wspólnego wniosku w jednym okręgu wizowym (niezależnie od rejonizacji) oraz opracowania jednolitego formularza wraz z listą dokumentów pozwalających na ubieganie się o wizę w różnych okręgach lub uwzględniających przesunięcie czasowe – powiedziała Marcelina Chojnacka.

Istniejące przepisy nie zawierają rozwiązań umożliwiających kontynuowanie pracy cudzoziemca w Polsce po zakończeniu ważności wizy P.BH bez jej przerwania

Punkt ten dotyczy sytuacji, w której cudzoziemiec nie zdąży uzyskać kolejnego dokumentu uprawniającego do pracy przed wygaśnięciem wizy P.BH. Jest to szczególnie ważne dla osób, które oczekują na wydanie zezwolenia na pobyt w wielomiesięcznych postępowaniach. W efekcie pracodawca może być zmuszony zabezpieczyć legalność pracy cudzoziemca w okresie przejściowym (między końcem wizy a uzyskaniem zezwolenia na pobyt) przy użyciu dotychczasowych procedur (np. zezwolenia na pracę lub oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy). SoDA proponuje udostępnienie łatwiejszej ścieżki do kontynuowania pracy cudzoziemca w Polsce. Wpisywałoby się to idealnie w cel prowadzenia programu PBH, czyli przyciągnięcie i zatrzymanie w Polsce talentów spoza naszych granic.

Podsumowanie działania programu Poland.Business Harbour

Od początku istnienia (wrzesień 2020 r.) w programie Poland.Business Harbour obsłużonych zostało blisko 700 firm. W tym czasie wydano 73 700 wniosków wizowych, z czego 61 000 rekomendacji w 2022 r. (ok 70% po agresji Rosji na Ukrainę). Spośród wszystkich osób, dla których wydano rekomendacje ok. 55% stanowiły osoby relokowane w celu podjęcia zatrudnienia w projekcie inwestycyjnym (pracownicy, podwykonawcy lub kandydaci do pracy), a 77% osoby mogące potencjalnie zasilić w Polsce rynek pracy (wyżej wymienieni i ich małżonkowie). Łączna wartość inwestycyjna zakończonych i trwających inwestycji to niemal 180 mln euro.