AI w CEE: Czy regionalna strategia przyniesie efekty?

Kraje Europy Środkowo-Wschodniej (CEE) dostrzegają w sztucznej inteligencji (AI) szansę na znaczący skok gospodarczy. Jednak, jak wynika z nowego raportu, kluczowym elementem do odblokowania pełnego potencjału tej technologii jest zjednoczona, regionalna strategia. Koalicja CEE Digital Coalition, zrzeszająca organizacje cyfrowe z 14 krajów, w tym Związek Cyfrowa Polska, opublikowała mapę drogową, w której wzywa rządy do współpracy w dziedzinie rozwoju AI.

Raport „CEE AI Challengers” podkreśla, że kraje regionu mogą znacząco zwiększyć swoją konkurencyjność, innowacyjność i produktywność, wykorzystując AI. Jednocześnie zwraca uwagę na rozdrobnienie, które może hamować postęp.

Kluczowe rekomendacje dla rozwoju AI w regionie

Zalecenia Koalicji koncentrują się na kilku kluczowych filarach:

• Regionalny Superklaster AI: Dostrzegając ogromne moce obliczeniowe wymagane do zaawansowanych zadań AI, raport proponuje stworzenie wspólnego superklastra. To umożliwiłoby łączenie zasobów i udział mniejszych krajów w najnowocześniejszych projektach AI.
• Ujednolicone Podejście Regulacyjne: Podkreśla się potrzebę spójnych regulacji AI w całym regionie. To zapewni przedsiębiorstwom jasne i przewidywalne środowisko operacyjne, sprzyjając współpracy transgranicznej i inwestycjom. Raport zaleca również tworzenie „piaskownic” – ram prawnych umożliwiających firmom eksperymentowanie z AI w kontrolowanym środowisku.
• Wspólna Infrastruktura Danych: Stworzenie wspólnego systemu wymiany danych jest kluczowe dla innowacji w dziedzinie AI. Standaryzacja specyfikacji technicznych ułatwiłaby również ekspansję regionalnych firm AI na rynki globalne.
• Regionalny Fundusz AI i Program Grantowy: Koalicja proponuje utworzenie wspólnego funduszu na finansowanie inicjatyw AI oraz programu grantowego, który zachęcałby firmy do inwestowania w technologie AI.

Pokonanie cyfrowego rozdźwięku

Chociaż region CEE wykazuje silne strony w sektorze cyfrowym – z większą gęstością firm ICT (3,9 na 1000 mieszkańców) i większym udziałem zatrudnienia w ICT (4,8%) w porównaniu z Europą Zachodnią (odpowiednio 2,1 i 4,1%) – raport przyznaje, że wciąż pozostaje w tyle pod względem transformacji cyfrowej. Wskaźniki adopcji zaawansowanych technologii, takich jak przetwarzanie w chmurze, analiza big data i AI, są stosunkowo niskie. Dane Eurostatu wskazują, że w 2024 roku w Europie AI wdrożyło 11% małych, 21% średnich i 41% dużych firm.

Pokonanie społecznego sceptycyzmu

Znaczącym wyzwaniem zidentyfikowanym w raporcie jest społeczny sceptycyzm wobec AI. „Żadna technologia nie budzi obecnie tylu pytań i emocji, co sztuczna inteligencja” – zauważa Michał Kanownik, prezes Związku Cyfrowa Polska. Raport podkreśla potrzebę kampanii edukacyjnych i uświadamiających społeczeństwo, aby budować zaufanie i ułatwić odpowiedzialne wdrażanie AI.

Impuls i wola polityczna

Koalicja CEE Digital Coalition wykorzystuje obecną prezydencję Polski w Radzie Unii Europejskiej, aby promować swoją mapę drogową AI. Organizacja aktywnie angażuje się w rozmowy z ministrami cyfryzacji i szefami rządów w całym regionie, aby zdobyć poparcie i przyspieszyć wdrożenie. Sukces tej inicjatywy zależy od woli politycznej rządów CEE do nadania priorytetu i zainwestowania we wspólną strategię AI.